In deeze tiëd sjrieve èn zegge wae allemaol ‘Helje’. Toch kwaam tot aan de jaore tachtig van de vurrige ieuw auch dûk Heldje veur. Waarum die twieje sjriefwieze en wat is nôw ‘de gojje’?

Veuropgestild: Beide meneere zien good, ’t is allein ein bietje vrèmd dèt d’r op twieje meneere de naam van ‘Helden’ in ut dialekt gesjreve en gesproke wurt.

Veldeke Limburg sjrieft in heur Plaatsnameliest ‘Helje’, de naam dae de meiste minse nôw gebroeke, kiek mèr as se ’t Dörp in kumps. Mèr dèt dao van aafgeweeke wurt is ein feit. Veldeke sjrieft in diezellefde liest oeht 2013 dèt ‘Meijel’ as ‘Mael’ gesjreve wurt, terwiel d’r in dèt dörp toch ‘Méél wurt gesjreve en gesproke.

Mèr wie kumpt ut nôw dèt vreuger Heldje gesjrève woort en nôw Helje? Ut meist aannemelik likt in ut feit dèt Heldje van ‘Helden’ aan kumpt mèr umdès se die ‘d’ neet good huërs is dèt in de laop van de jaore ‘Helje’ gewoore.

D’r waare toch minse die zich vreuger (ën mèsjien nôw auch nach) druk makte um de spelling en oehtspraak.

Op 29 november 1947 steurde eine zekere L.C. in Nèjsblaad ‘Midden-Limburg’ dèt waekeliks dialect gedichte van Sief Frencken publiceerde, eine ingezonde breef.

Als lid van ‘Veldeke’ (vereniging tot instandhouding en bevordering der Limburgse dialecten) verheugde het mij ten zeerste, enige weken geleden in dit weekblad een gedicht aan te treffen in ’t ‘Heldjes’. Dit is ene gebeurtenis in het bestaan van Midden-Limburg, die maar al te zelden voorkomt. Het zou mij en het bestuur van Veldeke een groot genoegen doen, wanneer er meerdere stukken proza of poëzie in onze dierbare streektaal zouden verschijnen. Vooral daar ’t ‘Heldjes’ zo goed als niet vertegenwoordigd is in ’t maandblad van deze vereniging.

Enige opmerkingen moeten mij nochthans van het hart. De schrijver van ‘Ontkroeënde Pool’, heeft herhaalde malen gezondigd tegen de spelling van het dialect. De klanken die hij schrijft geven niet de uitspraak aan, zoals die in ’t ‘Heldjes’ gehoord wordt. Laat ik hier enige voorbeelden van geven.
Hij schrijft Burgemisjter, terwijl dit moet zijn Börgenèsjter; Durp i.p.v. Dörp en i.p.v. ’t lilker i.p.v. lèlleker, kestanje i.p.v. kerstaanje, poeul i.p.v. päöl, mit i.p.v. mèt. Verder meen ik een inconsequentie te moeten zien in ‘sjuute’ (met een j) en ‘struuk’ (zonder j).

Indien iemand meent, het hier niet mee eens te zijn, zoeke hij no 96 Aug 1942 van het tijdschrift ‘Veldeke’ op, waarin als bijlage verscheen: ‘aanwijzingen voor de spelling der Limburgse Dialecten’. Hij zal hiermede in meerdere opzichten zijn voordeel kunnen doen.

Nu ik toch over dialect aan ’t schrijven ben, wil ik ook eens de aandacht vestigen op het volgende verschijnsel. Meerdere personen, vooral de jeugd, helaas ook ouderen, hebben de onnozele gewoonte om, zodra ze een paar keer in Venlo zijn geweest, geen ‘Heldjes’ meer te ‘kallen’, maar Venloos te ‘praote’. Ons goed ‘Heldjes’ is volgens hen schijnbaar maar een inboorlingentaaltje, goed voor ‘kinderen en heikneuters’. Met deze gewoonte maken zij zich zelf belachelijk, vooral als men kan constateren, dat missionarissen, die tientallen jaren in de rimboe hebben gezeten, ‘Heldjes’ spreken van het zuiverste water.
L.C.

Euver ’t gedicht whoë ‘L.C.’ euver sjrieft: Dèt leust gae hèj.
Het spraekt vur zich, dèt dit ingezonden stuk vur raekening van auteur L.S., kumpt.